Op woensdagmiddag werd ik gebeld in verband met het op korte termijn verwachte overlijden van een dame op leeftijd. Haar dochter en schoonzoon gaven aan op internet gezocht te hebben naar een uitvaartverzorger, waarbij onze website er op positieve wijze uitsprong. Ze vertelden graag kennis te maken en wilden alvast wat mogelijkheden bespreken, onder meer omdat ze iets bedacht hadden waarvan ze niet zeker wisten of het mogelijk zou zijn.
De dag erna ging ik bij hen op bezoek. Wat volgde was een prettig gesprek waarin ze aangaven dat de echtgenoot van mevrouw al dertig jaar geleden is overleden en begraven in de stad waar ze lang gewoond en gewerkt hebben. Inmiddels zijn de kinderen en kleinkinderen uitgevlogen en voelt het niet meer goed om hun moeder, schoonmoeder en oma hier ook te begraven, ondanks dat er destijds een graf voor haar gereserveerd is. Wel willen ze de beide echtelieden herenigen en dat heeft tot een plan geleid.
Een ongebruikelijk verzoek
Ze willen van mij weten of het mogelijk is dat meneer wordt opgegraven en vervolgens net als zijn vrouw gecremeerd wordt, het liefst op dezelfde dag. Daarna zullen ze een gezamenlijke asbestemming krijgen. Een voor sommigen misschien wat ongebruikelijk verzoek, maar dat is zeker mogelijk. Het doet hen goed te horen dat dit gerealiseerd kan worden. De enige onzekere factor is nog de timing; vanuit de gemeente zijn er allerlei voorwaarden aan de opgraving verbonden, onder meer waar het gaat over de aanvraagtermijn en de termijn waarbinnen crematie moet plaatsvinden na de opgraving.
We bereiden samen alvast zo veel mogelijk voor. De benodigde gegevens worden verzameld en formulieren worden ingevuld. Daarnaast krijgt ook de invulling van het afscheid steeds meer vorm. Hoewel dit primair zal gaan over mevrouw, is het belangrijk dat ook meneer hierin betrokken wordt vanwege de symboliek van de hereniging en het gevoel dat het afscheid dertig jaar geleden toch wat onbevredigend was.
Uiteindelijk overlijdt mevrouw op zondagochtend, op 94-jarige leeftijd. Het is prettig dat er inmiddels al een behoorlijk compleet beeld is ontstaan van hoe het afscheid eruit komt te zien; dat geeft een hoop rust tijdens de dagen die volgen.
Zij aan zij
Op maandag, ruim een week na het overlijden, vindt de uitvaart plaats. In de ochtend worden de stoffelijke resten van meneer opgegraven en in de uitvaartkist gelegd. De rouwauto met meneer en een zelfde, nog lege, rouwauto rijden naar het uitvaartcentrum. Hier is de naaste familie aanwezig en zij ontvangen hun vader, schoonvader en opa, waarna ze zijn echtgenote naar de tweede rouwauto begeleiden.
We vertrekken naar De Oranjerie van Landgoed Groot Warnsborn voor een dubbel afscheid. Centraal in de ruimte staan naast elkaar twee identieke uitvaartkisten, met identieke bloemstukken, waarin op speciaal verzoek stefanotis is verwerkt; een bloem die ook in het bruidsboeket zat. Rondom worden andere bloemen, betekenisvolle kaarsen en verschillende persoonlijke voorwerpen uitgestald. De gasten worden ontvangen met een hapje en een drankje, waarna we met de ceremonie starten; een ceremonie waarin afscheid wordt genomen van mevrouw en ze herenigd wordt met haar man.
Na afloop verspreiden de gasten zich over de tuin en de oranjerie voor een informeel samenzijn. Ze delen herinneringen met elkaar en vieren het leven met een hapje en een drankje. Binnen worden foto’s vertoond en verschillende gasten nemen nog even plaats op de stoelen die we bij het echtpaar hebben gezet voor een persoonlijk moment van afscheid. Na ongeveer anderhalf uur begeleidt het gezin hun ((over)groot)ouders naar het crematorium, waar mevrouw en meneer direct na elkaar gecremeerd worden.
Een bijzonder afscheid, dat me nog lang zal bijblijven. Niet alleen omdat het voor mij de eerste keer was dat ik een opgravingsverzoek kreeg, maar ook vanwege de symboliek van de hereniging en het dubbele afscheid dat daarbij hoorde. De aanblik van twee uitvaartkisten zij aan zij, met identieke bloemstukken, maar met eigen persoonlijke accenten erop. De warme wijze waarop het afscheid werd ingevuld. De prettige sfeer in de oranjerie en tuin van Landgoed Groot Warnsborn. En niet in de laatste plaats vanwege de directe klik en het prettige, ontspannen contact met de dochter en haar gezin.
Deze column is geschreven door Koen Mensink en wordt gedeeld met toestemming van de nabestaanden.
Foto’s zijn gemaakt door Rob de Joode.